Verdriet, rouw. Het is bedriegelijk te denken dat ouderen beter weten hoe om te gaan met rouw, verlies en het intense gemis van hun dierbaren. Ik realiseer me dat heel goed. De oudere generatie is opgegroeid met het motto 'niet zeuren, maar doorgaan.' Alsof praten over onze dierbaren zeuren is. Natuurlijk is dat het niet. Hoe houden we ze bij ons? hoe laten we ze los, maar houden we ze toch in ere, in ons hart, in onze herinnering, in ons leven? Door over ze te vertellen, door ze te laten herleven in verhalen en al hun avonturen met ons of naast ons.
Een lange levenswandel achter de rug, wil nog niet zeggen dat er al eerder rouw is geweest, of dat eerdere rouw verwerkt is. Wanneer een 'verse' weduwe vertelt dat ze zoveel vergeet de laatste tijd, dat ze zo moe is en dat ze zich minder fit voelt, concludeert ze zelf dat het wel de leeftijd is. Ze is twee keer zo oud als ik, plus nog een beetje. Ik kijk haar aan, buig naar haar toe en zeg: nee, dat is niet waar. Ook jonge mensen in de rouw hebben dezelfde klachten. Ze kijkt me verbaasd aan, echt waar? Echt, ik hoor het zo vaak, merk het zelf ook. Nu alleen maar hopen dat ze het onthoud, haha.
Ook blijken de stembanden het niet zo fijn te doen in de periode van rouw. Hoe kan het ook anders, wanneer de emoties op de keel slaan en ze dicht knijpt. Ergens vind ik het wel logisch, maar dat is ook omdat ik het zelf aan de lijve heb ondervonden.
Het verbaasd mij, op mijn beurt, dat leeftijd niet de vaardigheden van de rouw mee geeft. Er is nog veel te doen, in dat land van rouw. Maar zonder getrek, met de zachtheid van toelaten, accepteren en dan weer een draadje oppakken, kijken of dat het goede draadje is, om een stap verder te zetten. De rouwende moet het wel zelf willen, dat draadje op pakken, anders wordt het wel getrek en dat is het laatste wat de rouwende nodig heeft. Door zelf het draadje op te pakken, word er weer vertrouwen herwonnen, dat het leven nog geleefd kan worden. Het draadje dat het verdriet verweefd met het leven dat door gaat. Het is ingewikkeld, zeker wanneer het draadje een onmogelijk knoop heeft opgelopen. Het gebeurt allemaal, het mag allemaal. Net als met een bolletje wol dat in de knoop zit, is het geduldig ontwarren de enige oplossing. De bevrijding van de knoop is reden tot vreugde, opluchting en een vergroten van het vertrouwen, wanneer de rouwende de knoop zelf heeft onward. Moedig aan, wanneer de worsteling pijnlijk is om te zien, maar neem het niet over. De 1 kan het sneller dan de ander, maar dat wil nog niet zeggen dat de 1 het beter doet dan de ander. Er zijn immers geen winnaars in het land van rouw. Mijn verdriet is niet groter dan het jouwe of erger dan het jouwe, we hebben allemaal precies dat verdriet en dat voelt precies zwaar genoeg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten