Van de boekenbonnen en het cadeaugeld, van mijn verjaardag, kocht ik voor mezelf een paar boeken, maanden geleden al weer. Een boek van Elizabeth Kubler-Ross en een boek van Manu Keirse. Van beide had de boekhandel 1 titel die ik nog niet had gelezen, dus de keuze was niet moeilijk. Van Manu Keirse was het 'Als ik er niet meer ben', wat mij de suggestie doet wekken, dat het gaat over het sterven en daarna de rouw. De ondertitel verheldert wel enigszins, maar ik zal dat niet hebben geduid bij aanschaf: goed omgaan met de laatste fase van het leven. Nu heb ik het uit de kast gepakt, want deze week ben ik waar Manu Keirse ook is, hij geeft immers een lezing op de Uitvaartbeurs waar ik met de Lichtpuntjes sta. Helaas kan ik de lezing logischerwijs niet bij wonen, ik ben nodig op de stand. Helaas, ik zou hem graag horen spreken, nu hij zo dichtbij is...! Er restte mij niks anders om op voorhand contact met de beste man op te nemen. Dat deed ik al eerder om toestemming te krijgen om zijn woorden te citeren op het blog. Gelukkig mocht dat, mits de bron vermeld werd.
Nu dus maar weer die stoute schoenen aan getrokken en gevraagd of hij een ontmoeting mogelijk acht, bij mijn stand wel te verstaan. Aangezien ik niet verwacht bij de stand weg te kunnen... Die mogelijkheid is er, gelukkig, ik kijk er naar uit. En om in de stemming te komen, dacht ik: laat ik bovenstaand boek gaan lezen. Verrast werd ik wel, want eigenlijk gaat het over de fase voor het sterven. Het boek zet de lezer tot na denken over het eigen einde des levens. Niet alleen of je wel of geen euthenasie wil, maar alles wat daaraan voorafgaat en dat is veel. Ik weet het, IK WEET HET. Dat besef klapt er ineens in, ik wéét het, want ik maakte dergelijke keuzes al eens voor de meest onwaarschijnlijke persoon in mijn leven, de jongste van het gezin: Mirthe.
Manu roept op tot weloverwogen keuzes en niet klakkeloos elke behandeling aan te gaan die voor gesteld wordt. Bij elke keuze dient er het volgende bedacht te worden:
'Bij elke behandeling moet je de vraag stellen of je er beter van zult worden, in de dubbele betekenis: weer gezond of beter dan je was. Als een behandeling niets anders oplevert dan een verlenging van lijden, dan is er geen geldige grond om die aan te bieden.' Laat dat nou precies de overweging zijn waar wij tegen aan liepen, toen Mirthe zo veel harder achteruit ging, ondanks die vervelende behandeling en alles wat er pijnlijk aan was. Het is precies die reden dat we besloten niet nog meer medicijnen te geven, wat soms wordt gedaan om het leven te verlengen. Dit was niet verlengingswaardig. Ik sta nog steeds achter elke keuze die we toen maakten, op de momenten dat we ze maakten op basis van de kennis die we hadden. Ik zou het net zo weer doen. Weloverwogen en tegelijk 'niet te doen' ( om mezelf maar eens te citeren uit de uitzending).
Natuurlijk is het een heel ander verhaal om keuzes te maken voor iemand die er niet over in gesprek wil of kan. Nee, Mirthe liet wel op haar manier weten dat ze het er aan toe had, door die ladder te laten tekenen, want 'Mirthe gaat naar de sterren' en te zeggen 'Mirthe wordt niet beter'. Woorden die er niet om logen gezien de situatie waarin zij zich bevond.
In het boek gaat het er voornamelijk over dat je er met elkaar over in gesprek gaat (in elk geval tot het punt waar ik nu ben en dat is nog niet ver, blz 19...)
Het is wijs, hoe pijnlijk het ook is. Door er niet over te praten, gaat het niet weg. Nee misschien komt het dan juist heel hard je leven binnen gezeild. Dus laten we het gaan hebben over die laatste levensfase, gezellig bij een kaarsje, deze donkere, feestelijke dagen. Hoe zie jij je laatste levensfase en wat als...? wat mag je omgeving dan wel of niet beslissen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten