de rups en de vlinder

Zo mooi, zo liefelijk. Kwam ik net dit prachtige gedichtje tegen. Een gedichtje ook voor een meisje, ook een hersentumor. Hoe passender dan het hier te delen:

Een rups en een vlinder:
"hoe wordt je een vlinder?" vroeg de rups peinzend
De vlinder antwoordt: "je moet zó graag willen vliegen,
dat je bereid bent je leven als rups op te willen geven."
De rups vraagt angstig: "je bedoelt dood gaan?"
Waarop de vlinder zegt: "Ja en nee.
Wat eruit ziet als jij, ja dat gaat dood.
Maar wat jij echt bent, dat zal blijven leven."

Eerste indruk

Iedereen is het er wel over eens. Je jeugd is bepalend voor wie je bent en hoe je in het leven staat. Gek eigenlijk. Ergens heb ik lang de gedachte gehad, dat als je iets niet leert in je jeugd je het later ook niet meer leren kan. Waar ik dat idee vandaan heb, weet ik niet. Het is onzin natuurlijk. We krijgen een leven lang de gelegenheid om te leren, om te oefenen en uit te proberen. Op onze bek te gaan en weer op te krabbelen, om sorry te zeggen voor de fouten die we ten koste van anderen hebben gemaakt en om het weer goed te maken als dat mogelijk is. Soms is het een andere houding die al genoeg is, soms moet er meer gecompenseerd worden.
Je jeugd is bepalend, maar niet alleszeggend. Je hebt ook nog je karakter, je persoonlijkheid, je keuzes die beinvloeden hoe je leven verloopt en vooral hoe je je eigen leven ervaart. Daar gaat het natuurlijk om, je eigen beleving. Een ander kan vinden dat je het zwaar hebt, dat je een rot leven hebt gehad of dat het wel allemaal mee valt, zo van de buitenkant bekeken. Maar als jij weet wat voor werk je hebt verzet om te komen tot wie je vandaag de dag bent, dan is dat toch voldoende?
Je jeugd is bepalend, omdat je dan de ene na de andere 'eerste indruk' maakt en krijgt. Ben je bij een vriendje voor het eerst te spelen en er gebeurt iets dat je niet kent, dan denk je al gauw dat dat daar normaal is. De volgende keer verwacht je dat het weer zo of vergelijkbaar zal zijn.
Zo had ik een paar vriendjes in de straat die een vader met baard hadden. Ik dacht dat alle vaders baarden hadden. Tot de mijne thuis kwam van zijn werk (zeeman, 4 maand op zee en 2 maanden aan wal). Ik was 2 en dat is de eerste keer dat ik mij kan herinneren dat hij thuis kwam. Ik had niet kunnen bedenken dat hij er zo uit zag: zonder baard.
Zo zijn er talloze eerste indrukken, die we mee nemen in de rest van ons leven. De rest van ons leven zijn we bezig om te ontwarren wat er in onze jeugd klem is komen te zitten, door die eerste indruk. Als ik zo kijk naar het leven, dan is de uitdaging dit maal, als moeder, om de eerste indrukken van Lars in goede banen te leiden. Dat voelt soms als onbegonnen werk. Hij maakt zoveel mee, zoveel waar ik geen kaas van heb gegeten en deels ook wel... Ik weet hoe het is om een zusje te zijn van ernstig zieke broer, hoe het is om een moeder te hebben die zich daar zorgen om maakt, hoe het is om ouders te hebben die beter uit elkaar kunnen gaan (al dan niet tijdelijk). Dat zijn wel raakvlakken tussen hem en mij. Ik weet alleen niet hoe het is om een zusje te verliezen en als enig kind over te blijven. Ik weet dat dit eerste indrukken zijn van een leven dat zich naar alle richtingen kan gaan vormen. Ik sta klaar om het vangnet te zijn, dat hem vangen zal als dat nodig is. Ik sta klaar om de richting te wijzen als hij de weg kwijt is. Maar boven alles zal ik altijd zijn hand vast houden en zal altijd zijn zusje naast hem staan.

bruggen bouwen

Opruimen... schoon maken... uitmesten is misschien wel het meest toepasselijke woord. Een laatje hier, een plankje daar, een kastje zus en een berg zooi daar. Het levert vervolgens alleen maar meer rotzooi op, dan dat het opgeruimd lijkt te raken. Niet doen is geen optie, dus door werken maar. Weg gooien wat niet meer nodig is... dat ene spuitje... ik dacht dat ik die toch hermetisch verwijderd had uit het huis, maar nee, op de meest verrassende plek (boekenkast) vind ik dat ding. Heel mooi ziet die er niet uit, waarschijnlijk gebruikt en tussen wat papieren verdwenen, terwijl de papieren in de boekenkast werden gelegd.
Iets verder in de opruimmodus en ja dan vind ik ook de patientenkaart van Mirthe. Emailadressen van betrokkenen uit die periode. Nog een gebruiksaanwijzing voor de mooie PAC/ vap. En een notitie met het advies om deze keer geen chemo te geven om de netrolieten te laag zijn... Ineens lijkt dat heel lang geleden, heel erg lang geleden. Alsof er de afgelopen weken een eeuwigheid voorbij is gegaan, die een immens gat in de tijd heeft geslagen naar een ander leven, een nieuw leven, een ongebaand pad. Het is wederom bruggen-bouw-tijd. Eerst maar wat ruimte creeren om de brug te kunnen plaatsen: opruimen dus.

Wandelen

Het is mooi weer vandaag, deze zondag middag. Mooie gelegenheid om de nodige zonuurtjes te pakken. We pakken de auto en rijden naar het bos. Dat ene bos waar we sinds Mirthe een baby was, geregeld komen. Ook toen ze ziek was, zijn we er geweest, maar dan op de bredere paden. Nu konden we weer die andere paden nemen, die ze mee liep of mee ging in de buikdrager.
Het bos is veranderd, de kleine bomen zijn gerooid. Ineens is er meer uitzicht over het heideveld. Wat gek. Lars rent vooruit om te kijken of hij die ene Eik nog kan vinden, achter de bult takken die er liggen. Hij struikelt, springt snel weer op. En dan hoor ik Mirthe lachen: haha, gekke Lars! Ik zie haar zo achter haar broer aan rennen, hem zogenaamd helpen om op te staan. Samen rennen ze het pad over, struikelen allebei om vervolgens op elkaar te mopperen. Gewoon zoals broer en zus horen te doen.
We lopen verder, terwijl Lars nog even aan wijst over welke boomwortel hij struikelde. We zien de Eik. Het beeld is anders dan 3 jaar geleden. Het moet haast wel 3 jaar geleden zijn, dat Lars een boom op zocht om een noodbezoekje aan te brengen. En Mirthe die er dan achteraan hobbelde, want dat was interessant.

We lopen verder. Ik zoek de boomstronk waar we mooie foto's op maakten, met beiden naast elkaar. Maar nee, die boomstronk is verwijderd.

We lopen wederom verder, maar Mirthe voel ik bij me, ze lacht om de paden die zij ook kent. We lopen langs de grafheuvels, die zo rijkelijk aanwezig zijn in dit prachtige Drenste bos. De dood is van alle tijden, graven ook...waarom is verdriet dan toch zo moeilijk te uiten, te delen en te verzachten in het samen zijn, met de dierbaren die we om ons heen hebben?

Los laten

Hoeveel meer kan ik loslaten? Hoeveel meer kan ik verdragen? Elke stap is pijnlijk, op dit moment, want elke stap is weer opnieuw loslaten van iets dat ik niet wil loslaten. Het is nodig, het moet, vasthouden aan wat is geweest is geen optie. Dat verstard, dat verstopt, dat laat de boel overlopen. Los laten betekent beweging, betekend onzekerheid, betekend onbekend terrein. Ik heb het al eerder gedaan, ik heb ervaring, maar makkelijk is het niet, wanneer wat is geweest zo vertrouwd en kostbaar is. Loslaten, ik weet dat ik het kan. Ik weet dat de eerste stappen de moeilijkste zijn. Waarom is houden van, onlosmakelijk verbonden met verdriet?
Het is weer diep adem halen, terwijl de storm door mijn lijf trekt. Nog maar een keer. De neus in de wind en laten gaan, wat voorbij trekken zal.

Onvoorwaardelijke Liefde

Er gebeurt veel, veel dat onvoorspelbaar en onstuimig is. Veel dat we niet voorzien hadden en graag anders hadden gewild. Wie ons gezin kent, weet maar al te goed, hoe omvangrijk de uitdagingen zijn die we elke dag opnieuw aan gaan. Die elke dag ons leven bepalen en onze gemoedstoestand beheersen.
Door het overlijden van Mirthe ben ik anders gaan kijken naar dat wat Liefde heet. Die onvoorwaardelijke Liefde die je nodig hebt, om te kunnen los laten, wat zo mooi, kostbaar en je zo ontzettend dierbaar is. Die Liefde die altijd de verbinding geeft tussen Mirthe en ons. Die is diep, overwint elke barriere tussen leven en dood.
De onvoorwaardelijke Liefde gaat gepaard met een vermogen tot echt houden van. Het gaat gepaard met een verbondenheid die door geen teleurstelling, geen tegenslag en geen enkele ervaring teniet gedaan kan worden. Onvoorwaardelijke Liefde, zegt het woord zelf al, is vrij van voorwaarden, puur, eerlijk en oprecht ongeacht wat er tegen over staat, want dat is toch altijd ontoereikend. Onvoorwaardelijke Liefde is dieper dan alles wat je er mogelijkerwijs tegenover kan zetten. Onvoorwaardelijke Liefde brengt je bij elkaar, ondanks de barrieres die het leven op je pad opwerpt. Dit kan de Dood zelf zijn, dit kan verdriet, pijn en ondraagelijk verlies zijn.
Soms kan je niet samen zijn, door de barrieres die het leven opwerpt, of dit nou door het lot wordt opgeworpen, of door keuzes die gemaakt worden op basis van gevoel. Het is één van de moeilijkste dingen, één van de moeilijkste keuzes wanneer het lijkt alsof het op zoveel andere manieren had gekund. Er is altijd een keuze, altijd een manier om het anders te doen. Wat is juist? wat is passend? wat is het beste? Voor iedereen betrokken. Het is en blijft een uitdaging. Het leven gaat niet zonder slag of stoot, zoals we graag zouden willen. Verzet en weerstand komen om de hoek kijken in de vorm van teleurstelling en boosheid. Het doet pijn, om te beseffen dat samen zijn, pijn doet. Dat er keuzes gemaakt moeten worden om te zorgen dat samen zijn een optie blijft. Maar dat is het onderzoeken waard, wanneer Onvoorwaardelijke Liefde in je leven is getrokken.

Geronimo Stilton

De knipoogjes blijven komen. Vanuit geheel onverwachte hoek, dat is elke keer weer een verrassing. Wie de SuperMirthe's Lichtpuntjes kent, kent ook mijn voorliefde voor de Regenboog.
Over de symboliek van de Regenboog heb ik nog niet zo veel nagedacht, ik hou gewoon van de kleuren, zoals Mirthe ook een veelzijdig, kleurrijk mensje was. Die symboliek mag duidelijk zijn.
Toch wordt mij op niet misverstane wijze geleerd wat nog meer de betekenis van de Regenboog is. Ik lees met Lars in het Fantasia boek van Geronimo Stilton. Een serie boeken waar naast een allegrappigst verhaal, met allergrappigste, lange woorden, ook nog de nodige weetjes in opgenomen zijn. In kaders ingekleed, zodat er voor gekozen kan worden om wat weetjes te lezen of links te laten liggen. Niet noodzakelijk om het verhaal te begrijpen, maar dus wel educatief. Ook voor de oudere generatie, heel interessant.
Zo zijn we eindelijk in het verhaal op het punt aangekomen dat de Geronimo bij de eeuwig slapende Florina aan komt. Hij maakt haar wakker, zoals alleen hij dat voorbestemd is te doen (herkenbaar van alle sprookjes...). Er ontstaat een Regenboog, van 7 kleuren, als symbool van de Vrede. Zoals in veel mooie en ware verhalen, wordt ook hier de Liefde genoemd als verdediging tegen het kwaad. In het kader naast het verhaal staat het volgende over de Regenboog:

Regenboog

Symbolische brug tussen  hemel en aarde.
Iris, de boodschapper van de goden,
reisde voor de oude Grieken over de Regenboog
In het bijbelboek Genesis verschijnt de Regenboog
na de zondvloed om de vriendschap tussen God
en alle levende wezens te tonen.
Tegenwoordig is het een algemeen symbool van Vrede.

Hoe mooi is dat? En Vrede is niet alleen leven in afwezigheid van oorlog. Zoals wij in Vrede leven, is maar 1 manier van kijken naar Vrede. Leven in Vrede is zoveel dieper en dichterbij dan de afwezigheid van oorlog. Leven in Vrede kan je in jezelf vinden, wanneer de strijd tussen de eigen emoties gestreden is en je volledig kan omarmen wat je leven je brengt. Ongeacht de beproevingen, het verdriet, het onrecht, de teleurstellingen. Alles is terug te brengen naar leven door deze emoties heen en te zoeken naar die manier die Vrede brengt. Er is geen weg omheen, het is altijd de weg door de beproevingen heen, door de emoties, door de teleurstellingen heen. Hoe pijnlijk ook. De Regenboog laat zien hoe veelzijdig het leven is en hoe gevarieerd de weg naar de Vrede is. Dat de Regenboog er zo prachtig uit ziet, is een troost, op een weg die aanvankelijk zo pijnlijk is. Het is de moeite waard, dat geloof ik zeker.

graven

Het verliezen van je kind, brengt een hoop met zich mee. Afwegingen, verwachtingen, toekomstbeelden, die niet uit komen. Je mag ze allemaal los laten, achter je laten, vrij laten.
Iets dat ik wel los moest laten uit behoud van mezelf, was: anderen voorop stellen. Ik moest eerst weer ontdekken en zien wie ik ben. Stukje bij beetje probeer ik de lagen te doorgraven die mij het zicht op mezelf belemmeren. Het is een pittig proces, waarbij veel los komt. Sommige dingen zijn mooi, laten mooie krachten zien, waarvan ik alleen maar hoopte ze te hebben. Andere dingen zijn minder mooi, laten oordelen zien die het zicht ernstig belemmeren.
Ik graaf en maak mijn zicht daarmee helder en schoon. Het is hard werken en soms demotiverend. Maar ik ga door, ik moet, voor mijn eigen belofte, mijn eigen weg. Een jaar geleden vroeg ik mij af waarom ik nog leven zou willen. Nu dat Mirthe een vlinder was geworden. Waarom zou ik mijn bed nog uit komen? Ik kon alleen maar bedenken dat ik die reden zelf zou moeten zijn. Pas als ik goed kan zorgen voor mezelf, kan ik dat ook voor een ander. Lars is er en heeft mij hard nodig. Investeren in mijzelf is investeren in de toekomst.
Rouwen is een ingewikkeld proces, dat vraagt om graven en ontdekken wie jezelf nu bent geworden of aan het worden bent. Dat is een proces dat lang duurt, intensief is en zeker geen pas klaar antwoord geven kan op welk moment dan ook. Graven, zoeken, vinden om te zijn wie ik werkelijk ben.

wat een week

Moe, voldaan en niet meer kunnen slapen nadat ik toch erg laat op bed lag, voor mijn doen. Ik ben het duidelijk niet meer gewend, de laatste tijd. Maar goed. Deze week is voor mijn gevoel weer net zo pittig als deze week vorig jaar. Met het grote verschil dat ik deze week naar een lezing ging, BTW aangifte deed en naar een werkgroepbijeenkomst ging, met een uurtje filerijden als bonus (wat ben ik dan toch blij dat ik niet in de randstad woon). In elk geval 3 dingen waar ik vorig jaar niet aan denken moest. Alleen al een boodschapje doen of Lars van school halen of erheen brengen, kostte me al een vermogen aan energie. Dan heb ik al het nodige werk verzet om dit te kunnen doen. Niet ongemerkt, want moe ben ik wel. Even een dagje niets hoeven doen, is dan wel lekker. De agenda is vandaag in elk geval leeg.
De komende weken wordt die al wel weer aardig gevuld. Met leuke activiteiten, gerelateerd aan de Lichtpuntjes. Want die gaan natuurlijk nog meer en nog verder stralen. De koude dagen komen er aan, de kaarsen branden weer volop, dus bewaar de resten en stuur ze naar mij op of verzamel ze in grote hoeveelheden en we regelen een ophaalafspraak.

Want wil ik nog meer van deze kunnen maken.....

 Heb ik heel veel van deze nodig:

Kortom, de week was roerig. Er is weer veel werk/ rouwarbeid verricht. Dat zal nog wel een tijdje langer het ritme zijn waar ik in verkeer. Het hoort er nou eenmaal bij. Al met al kijk ik wel terug op een waardevolle week waarin ik weer veel Lichtpuntjes heb gemaakt, verspreid, maar ook vooral zelf heb mogen ontvangen!

10 levenslessen

Een tijd geleden ben ik begonnen met het lezen van de boeken van Hans Stolp. Een inspirerend schrijver, die heel goed kan verwoorden wat de impact is van een verlies. Daar gingen de eerste boeken over die ik onder ogen kreeg, bijv. 'Als een geliefde sterft...'
Geregeld geeft Hans Stolp lezingen, voornamelijk in Amersfoort. Een enkele keer wijkt hij uit naar het pitoreske Drenthe en laat dat nou gisteravond zijn geweest, bijna in mijn achtertuin. Een mooie kans om een lezing bij te wonen en die heb ik met beide handen aangenomen. Het onderwerp, het boek, van deze avond was: de 10 levenslessen.
Deze had ik nog niet gelezen, maar veel wat in andere boeken wordt aangehaald, komt in dit boek samen. Veel thema's overlappen elkaar nou eenmaal. De 10 levenslessen raken de dood net zo goed. Immers de context van het leven wordt dieper, breder en intenser wanneer je de dood ertegenaan houdt. Het is een gegeven, leer er mee te leven.
Hans Stolp spreekt over incarneren en excarneren. De eerste 42 jaar zijn we doorgaans bezig te incarneren, om zo rond ons 42ste te beseffen dat er een reden moet zijn dat we hier zijn. Je weet wel die tijd dat we allemaal in een midlife crisis storten en op zoek gaan naar ons levensdoel. Nou ja, de zaal moest er in elk geval om lachen, het zal de nodige herkenning opleveren.
In de pauze raak ik aan de praat met een andere dame. Zij merkt op dat ik een paar cadeautjes voor mezelf heb aangeschafd. Ergens in het gesprek benoem ik dat ik niet kan mee praten over die 42 jaar grens, dat duurt nog een paar jaar. Ze lacht geruststellend, dat komt wel, hoe dan ook. Hmm, de crisis die ik nu beleef vind ik heftig genoeg, laat me die midlife crisis maar overslaan. Laat ik nu ook maar weer zeggen dat ik niet binnen de regels pas en me deze regels ook maar naar eigen inzicht toe passen. Ik herken me genoeg in de vragen die hier worden gesteld en de levenslessen die uitgelegd worden. Ik geloof dat ik het wel snap, toe pas en leef, soms met tegenzin, maar he, that's life.
Ik vertel mijn gesprekspartner waarom ik een crisis beleef. We praten erover. Ze vraagt wat het met me doet om hier te zijn, om te lezen van Hans Stolp en of ik contact heb met Mirthe. Het is fijn om even lucht te geven aan mijn beleving van deze avond en de ervaringen waarmee ik hier ben gekomen.
Met wat troost, herkenning en erkenning ga ik weer naar huis. Weer een beetje in perspectief wat ik in mijn binnenwereld te verteren en doorleven heb. Het is momenteel weer een grote chaos daar binnen. Alsof het voorbij gaan van het eerste jaar, alle deuren weer open heeft gezet en ik één voor één moet na gaan, welke ik open laat en welke er beter nog even gesloten kan blijven.

Voor de nieuwsgierigen, de Levenslessen:
1 Ga in je kracht staan en stel grenzen
2 Ga elke dag opnieuw de weg van het ego naar het hogere zelf
3 Ontwikkel een spirituele levenshouding
4 Leer onderscheiden tussen het oude en nieuwe helderziendheid
5 Maak je het eigenlijk geheim van de tijd bewust
6 Heimwee bestrijden met de kracht van de liefde...
7 Leven met een zekere overgevoeligheid
8 Je bent zelf verantwoordelijk voor de gezondheid van je lichaam
9 je bent zelf verantwoordelijk voor je geestelijk leven
10 Werk zo aan jezelf dat Christus door je heen kan spreken

Soms gaat ons leven 
door het diepste donker heen
Soms moeten we loslaten
terwijl alles in ons zich verzet.

Soms kunnen we niets anders
dan roepen: waarom mijn God?
Soms weten we niet hoe verder
te gaan met een gebroken hart.

Maar juist dan, als het volstrekt
donker is, ín ons en om ons heen,
begint zacht en stil iets op te lichten
dat ons leven voorgoed verandert.

Want midden in het volstrekte
donker wordt het licht geboren,
het licht van een hoger, dieper
weten, het licht van de ware liefde.

Wie die ervaring mag opdoen
wordt voorgoed een ander mens:
een geraakte, een geroepene.
God Zelf kiest haar tot kanaal.

Hans Stolp- Tien levenslessen voor deze tijd

Verdriet

Als er iets is dat dynamisch is, zijn het wel emoties. Met name de emoties die we doorgaans als negatief bestempelen, zoals boosheid, angst en verdriet. Voor de emoties die we doorgaans als positief bestempelen durf ik niet te zeggen of die wel net zo dynamisch zijn. Mijn ervaring is wel dat de vrolijke, lichte emoties snel kunnen om slaan naar de zwaardere emoties.
Maar het is niet zo dat de emoties die als negatief te boek staan, niet welkom zijn. Het zijn voor mij juist deze emoties die me de kracht geven om het beste ervan te maken. Sommige dagen lukt dat beter dan op andere dagen. Sommige momenten is het  te overweldigend. Het is zelden dat de emoties me lam leggen, tenzij er uitputting op de loer ligt. Dan ben ik mijn grenzen vergeten in acht te nemen.
Er zijn ook maar weinig momenten dat het verdriet hetzelfde is. Om te kunnen omgaan met verdriet, is het fijn om te begrijpen hoe verdriet werkt. Ik kan geen leven voorstellen zonder verdriet, ik heb het altijd gehad om de één of andere reden. Ik heb het niet altijd verwelkomt en lang als ballast mee gezeuld. Ik heb lang gedacht dat als ik geen verwachtingen heb, ik geen verdriet zou krijgen te verteren. Ontkenning was een goede strategie, voor een x aantal jaren.
Inmiddels heeft dat oude idee afgedaan. Ik kan immers houden van, dus heb ik verdriet wanneer dat houden van, een andere vorm aan moet nemen. Of ik dat nu wil of niet, het heb zien aan komen of niet of niet heb kunnen voorkomen. Het is me niet in die zin gegeven om te kiezen. Maar kiezen voor 'houden van' is ook kiezen voor verdriet, het komt ooit, als het er niet al is.
Verdriet is dat antwoord op liefde. En zoals liefde groeit en verandert, verandert ook verdriet door de tijd heen. De tijd verstrijkt en zal andere kleuren geven aan mijn verdriet. Ik draag het met mij mee, het is onderdeel van mijn identiteit.
Ik zie vriendjes en vriendinnetjes groter worden, van Mirthe. Ik zie ze groeien, ik zie ze wijzer worden. Dat raakt mijn verdriet, dat is nou eenmaal zo. Ik ga het niet uit de weg, ik kan zelfs blij zijn om de woorden die ze met mij delen. Over dromen die ze hebben met Mirthe, over spelletjes die ze spelen met Mirthe, over verhalen die ze vertellen door Mirthe. Zij worden groter, gaan naar een nieuwe klas, nieuwe juf, nieuwe groep, nieuwe ervaringen, nieuwe vriendjes, nieuwe kansen, nieuwe... vul maar in.
Ik zal er verdriet om hebben dat Mirthe dat niet heeft, dat ik dat niet heb met Mirthe. Dat ik niet de ervaring heb van 2 kinderen naar school brengen en 2 kinderen tegelijk van school halen. Dat laatste heb ik nooit gehad. Dat eerste wel 2x. Die 2x dat Mirthe naar school is geweest, tegelijk met Lars gebracht, maar beide keren na een uurtje weer opgehaald. Niet naar 2 ouderavonden gaan, voor elk kind 1.
En verdriet omdat ik wel de telefoon op neem. Iemand aan de telefoon tref die vraagt of ik de moeder van Mirthe ben. Jazeker (de enige echte!). Inmiddels begint deze dame uit te leggen waarom ze belt. Intussen heb ik snel de link gelegd tussen de instantie en Mirthe en weet dat dit geen zin heeft. Ik vraag of ik even mag onderbreken. Uiteraard. Ik vertel haar dat Mirthe een jaar geleden is overleden... Het spijt me, ik wist dat niet. Dat lijkt mij overduidelijk, dan was betreffend telefoontje niet gemaakt. Ik vind het heel vervelend, zegt ze, ik kreeg melding dat de controle 1,5 jaar geleden was en dat het tijd was voor een nieuwe. Ik snap het, ergens is iets mis gegaan, voor ons allebei een vervelende situatie, zeg ik. Maar voor mij nog het meest, denk ik. Hoewel haar dit telefoontje nog lang zal heugen en nog lang vreest dat ze bij elk telefoontje weer zo'n bericht zal krijgen. Een manier waarop ik niet wil dat mijn verdriet wordt aan geraakt. Ook daar is niet altijd de keuze aan mij, hoe verdriet wordt geraakt.

toekomst

En weer ligt er een onmetelijke grootheid op de loer. Een onoverbrugbare grootheid. Het heeft alles met die tijd te maken, de tijd die op de kalender zegt dat september voorbij is, dat het eerste jaar voorbij is. Want weet je? Hoewel de tijd niets zegt over de emotie en de beleving van het verdriet door de rouwende, tijd is wel onderdeel van mijn overlevingstrategie. Een strategie waar ik mij overigens niet heel bewust van was.
Een jaar geleden begon het gewone leven weer. Lars ging weer naar school, dus dat was gewoon. Om te kunnen op staan en te kunnen functioneren in die grootheid van de omvangrijke leegte, knipte ik de tijd in kleine stukken. Soms had ik genoeg aan een uur, soms kon ik een dag overzien. Hetzelfde deed ik op de momenten dat het spannend was tijdens de behandeling. Dan kon er zoveel zo snel veranderen, dat het moment zelf omvangrijk genoeg is.
Zo ook in oktober vorig jaar. We zochten een nieuw ritme, wat begon met opstaan, Lars naar school en door naar Mirthe. Om vervolgens uitgeput op de bank een bakje koffie te drinken. Toen was de dag heel lang, ondoorkoombaar. Kleine doelen, waren haalbaar, kleine stapjes en verrassend genoeg gingen die dagen voorbij. Die eerste week ging voorbij en de herfstvakantie brak aan. Weg ritme, help.
Zo langzamerhand kwamen er wel afspraken in de agenda. Ik leefde van afspraak naar afspraak. Het gaf een beetje perspectief. Ergens gaandeweg heb ik besloten dat ishet eerste jaar zou gebruiken om de pijn te volgen, door het verdriet heen te gaan. Niemand verwachtte nog iets van mij en iedereen zou begrip tonen als ik nu even niet zou functioneren. Solliciteren op eigen initiatief, leverde bij voorraad al stress op. Dus ruimte voor andere initiatieven, stil zitten kan ik nou eenmaal slecht. Voorwaarde was wel dat het passend bij mij zou zijn en op mijn ritme, mijn emotionele gemoedstoestand zou passen. En voor ik het wist kon ik mij weer eigenaar noemen van een bedrijf. Een bedrijf dat mijn toekomst invulling geeft en wat mij controle geeft over mijn tijd, mijn energie en mijn ruimte.
Dat dit allemaal gebeurde in het eerste jaar... Dat jaar dat voorspelt werd het zwaarste te zijn en net zo snel dé voorspelling oplevert dat de jaren erna nog zwaarder zijn. De laatste zijn gedaan door ervaringsdeskundigen, wat niet echt hoopvol stemt. Ik zal het eigen bedrijf hard nodig hebben om op de been te blijven. Het is mijn reddingsboei.
Nu voel ik wederom die grote omvangrijke grootheid. Het eerste jaar is voorbij en nog vele voor de boeg. Het verdriet is niet ineens verdampt en de toekomst lacht me niet ineens tegemoet. Al laat ik me niet zo maar het veld uit slaan. Nee, ik heb wel andere plannen. Ik ben maker van mijn eigen geluk, dat bepaalt mijn toekomst. Nu eerst Lars naar school brengen en afspraken plannen met de boekhouder en de ondernemerscoach, hallo toekomst.

Weer die tijd

Vorig jaar op 3 oktober om 3 uur begon de Vlinderdienst van Mirthe. Het was een mooie gedenkwaardige dienst, met prachtige woorden en beloftes voor de toekomst. Want die toekomst ligt er wel voor ons allemaal. En die toekomst heeft plannen met ons, hoe dan ook. Eén van die plannen was de prachtige boom op het schoolplein, die daar nu staat te pronken en al een beetje schaduw biedt op hete zomerdagen.
Vandaag is het weer zo'n prachtige nazomerse dag, waarop een jas niet nodig is, als je uit de wind staat. Vandaag was het oogstfeest op de buurtmoestuin en vanmiddag was het weer een bezoekje aan Mirthe. Aansluitend hebben we plantjes gekocht voor Mirthe's tuintje, die de winter verdragen kunnen. Mirthe, we zijn elke dag met je bezig, elke dag leef je in ons voort. Vandaag zo anders dan een jaar geleden. Vandaag geen gat in de grond, maar plantjes voor jouw landgoed, 1,20 bij 60 cm groot.  Jouw landgoed, dat al meer gekost heeft dan onze hele tuin dit jaar bij elkaar.
Het leven gaat verder, de tijd tikt weg. De tijd die niet zoveel zeggend is over de rijkdom van een mensenleven. Want tijd zegt niks over waarde en liefde. Tijd zegt alleen hoe lang je pad is geweest of hoe lang je mogelijk nog onderweg kan zijn. Het zegt niet iets wat je met die tijd hebt gedaan, of je die hebt uitgezeten of effectief hebt besteed. Of die effectiviteit alleen betrekking had op jezelf of ook op je omgeving.
Het zegt wel dat we vorig jaar wat anders deden dan dit jaar. Dat we veel hebben los gelaten, wat graag hadden vast gehouden. Dat we anders in het leven staan en andere dingen waardevol vinden dan wat een jaar geleden nog zo belangrijk was. Dat we een jaar lang hebben geleefd met dit gemis en weten dat we dat nog langer kunnen. Tijd, het is maar een vreemd concept, als je het tegen levensvragen afsteekt.

Klasgenootjes

De dood is mij niet vreemd. Dat weten de kinderen schijnbaar ook. Vandaag stond er weer een museumbezoek op het programma voor de klas van Lars. Leuk, leuk. Net als de vorige keer, een leuke onderneming: expositie van de Glasgow Boys. De moeite waard, prachtige schilderijen gemaakt van 1880-1900, door een club jonge mannen die elkaar inspireerden. Iets dat nu niet meer schijnt te mogen i.v.m. copyrights...
Hoe dan ook. We staan voor het museum te wachten en nog even te wachten. Het maakt niet uit, het is prachtig mooi weer en we hebben de tijd (hoewel...ik heb nog wel een afspraak, maar goed...). We wachten en er wordt me verteld van een jongen die in de buurt van de vertelster woont. Hij had geprobeerd zelfmoord te plegen, sprong voor de trein en sprong er weer voor weg toen de trein dichtbij kwam. Helemaal ontkomen kon hij niet, dus nu ligt hij in het ziekenhuis. Hij had niet zo heel leuk leven, wist deze dame te vertellen.
Een andere dame die dit hoort, vertelt aanvullend dat de moeder van een klasgenoot van haar broer is overleden. Bijna de hele klas is naar de begrafenis gegaan.
De juf kijkt mij aan, je maakt iets los...Hmm, ja, ik vind het niet erg, hoor. De dood hoort immers bij het leven, ik moet er alleen aan wennen dat dit uit het niets met mij gedeeld wordt.
Grappig genoeg sta ik later op de dag, te wachten op Lars. Twee van zijn klasgenootjes komen bij mij staan. De 1 wil graag spelen met Lars en wacht samen met mij op hem. De andere vraagt van wie ik ook al weer de moeder ben. Ik lach, dat weet je toch wel, van Lars. Nee, ze was het echt vergeten. Dat vind ik grappig, omdat de meesten het donders goed weten. Vervolgens vraagt ze of het leuk was op Schiermonnikoog, haha. Ook daar moet ik aan wennen, dat de kinderen zo groot worden, dat ze een gesprek met je beginnen.

Lichtpuntjes

Het gevoel bekruipt mij. Dat gevoel dat zegt, dat het nu allemaal anders is, terwijl dat helemaal niet zo is. Het is alleen maar de tijd, de kalender die zegt dat er nu één jaar voorbij is. Het gevoel is niet ineens anders. Hooguit roept het gevoel dat een jaar al heel veel dagen zonder zijn. Hooguit zegt het iets over wat we elke dag opnieuw al een jaar lang door leven. Dat we heel hard en heel veel werk hebben verzet om de emoties te leren begrijpen, die deze achtbaan met zich mee brengt.
Geen enkele emotie is éénduidig uit te leggen. Wanneer ik zeg dat ik blij ben dat Mirthe niet meer te lijden heeft, wil dat nog niet zeggen dat ik haar niet mis. En wanneer ik zeg dat ik haar mis, wil dat nog niet zeggen dat ik haar de vrijheid niet gun. Er is geen kort door de bocht route te vinden in dit Land van Rouw. Er niet iets dat het andere weer uit sluit. Emoties zijn complex en ingewikkeld, niet gek dat mensen in de knoei komen wanneer ze in onze samenleving rouwen. Onze samenleving die graag alles kort door de bocht wil beredeneren.
Dat ik huil, wil nog niet zeggen dat ik depressief ben of dat ik de moed op geef (hoewel ik dat vandaag wel even zo voelde, ik was het zat!, totdat ik weer een mooi bericht krijg over een nieuwe plek waar de Lichtpuntjes mogen worden verkocht!). Ik geef zelden de moed op, ik ben nou eenmaal een doorzetter en dat is misschien wel de reden dat het mij lukt elke dag mijn bed uit te komen. Huilen is geen zwakte. Huilen is schoon spoelen van de ziel. En ja, soms ben ik dat ook wel even zat, lijkt het alsof de tranen nooit op houden, zo vies zal mijn ziel toch niet meer zijn?
Het gaat allemaal weer over, het gaat allemaal met stapjes en met golven. Zo zwaar als het ene moment voelt, zo licht kan het het volgende ineens zijn. Dat was mijn ervaring vandaag weer. Er schijnen altijd Lichtpuntjes, ergens, soms in het donker, soms achter de wolken, maar als je niet kijkt, zal je ze niet vinden.